ศาสนาล้อเลียน (Parody religion หรือ Mock religion) เป็นระบบความเชื่อทางศาสนาที่มีคนสร้างขึ้นมาเพื่อเลียนแบบเชิงล้อเลียนเสียดสีศาสนาบางศาสนา หรือล้อเลียนหลายศาสนา หรือล้อเลียนบางนิกาย หรือล้อเลียนผู้นำศาสนาบางคน หรือบางลัทธิ หรือบางทีก็เพียงแต่เน้นให้คนเห็นถึงจุดบกพร่องบางแง่ของบางศาสนาและโต้แย้งกับแนวคิดที่สนับสนุนเรื่องนั้นๆ
มาลองดูตัวอย่างของศาสนาล้อเลียนที่มีคนสร้างกันขึ้นมา
อันที่ดังที่สุดคือ ศาสนา "พาสตาฟาเรียน" (Pastafarianism) หรืออีกชื่อว่า โบสถ์ปีศาจสปาเก็ตตี้ลอยฟ้า (Church of the Flying Spaghetti Monster) ตั้งขึ้นเพื่อมุ่งล้อเลียนทฤษฎี การออกแบบอันทรงปัญญา ซึ่งบ่งชี้ว่าจักรวาลถูกสร้างสรรค์โดยพระเจ้า และศาสนาอื่นๆโดยรวมด้วย
ศาสนา Eventualism, คีโบโลจี้ (Kibology) เป็นการล้อเลียนศาสนาหรือลัทธิ ไซแอนโธโลยี (Scientology)
ศาสนายูนิคอร์นสีชมพูล่องหน (Invisible Pink Unicorn) เป็นการล้อเลียนการนิยามความหมายของพระเจ้า ต้องการเน้นถึง ธรรมชาติของความเชื่อทางศาสนาที่มักนิยามเอาตามอำเภอใจและไม่อาจพิสูจน์ว่าผิด
โบสถ์แลนด์โอเวอร์ แบ๊บติสต์ เชิร์ช เป็นศาสนาล้อเลียน คริสตศาสนาแนวจารีตนิยม
นอกจากนี้ ยังมีการตั้งศาสนาแบบโพสท์โมเดิร์น เพื่อเป็นการล้อเลียนอย่างแยบคาย ต่อศาสนาจริงทั้งหลายด้วย ตัวอย่างเช่น
ศาสนาดู๊ดดี้ (Dudeism) หรือโบสถ์ดู๊ด(พรรคพวก)ยุคสุดท้าย เป็นลักษณะศษสนาเต๋าสมัยใหม่ ล้อเลียนศาสนาทั่วไป
โบสถ์เอลวิส 24 ชั่วโมง, เป็นแกลเลอรี่สำหรับนักร้องเอลวิส เพรสลี่
ศาสนา เจได (Jediism เอาเนื้อหามาจากภาพยนต์เรื่องสตาวอร์
ศาสนาเมตริก (Matrixism) เอาเนื้อหามาจากภาพยนต์ เมตริกซ์
ฯลฯ
ยังมีอีกมาก แต่ขอยกตัวอย่างมาเพียงเท่านี้ ศาสนาล้อเลียนหรือศาสนาที่คิดขึ้นมาเล่นๆ พวกนี้ บางอันทำไปทำมากลับได้รับความนิยมมาก มีสาวกติดตามเป็นจำนวนไม่น้อย อย่างเช่น ศาสนาเจได ได้รับความนิยมมากและจัดตั้งเป็นทางการในประเทศในเครือจักรภพของอังกฤษหลายแห่ง
ทีนี้มาลองดูตัวอย่างหนึ่งของศาสนาล้อเลียน แบบลงลึกมากขึ้น โดยเอาเรื่องของศาสนา "พาสตาฟาเรียน" หรือ "ศาสนาปีศาจสปาเกตตี้ลอยฟ้า" มาเป็นกรณีศึกษา
ปีศาจสปาเกตตีลอยฟ้า (ชื่อย่อว่า FSM) เป็นพระเจ้าตามความเชื่อของ ศาสนจักรปีศาจสปาเกตตีลอยฟ้า หรือ ลัทธิพาสตาฟาเรียน ซึ่งเป็นศาสนาเชิงล้อเลียนที่ก่อตั้งโดยบ็อบบี เฮนเดอร์สัน เพื่อต่อต้านมติของคณะกรรมการการศึกษาของรัฐแคนซัส ที่บังคับให้โรงเรียนในสังกัด สอนทฤษฎีผู้สร้างอันชาญฉลาดควบคู่ไปกับทฤษฎีวิวัฒนาการของดาร์วินในวิชาชีววิทยา
เฮนเดอร์สันเขียนจดหมายเปิดผนึกถึงคณะกรรมการฯ มีใจความว่า เขาเชื่อว่าโลกและจักรวาลถูกสร้างโดยพระเจ้าที่มีรูปร่างคล้ายสปาเกตตีและลูกชิ้นสองก้อน ซึ่งเขาเรียกว่า "ปีศาจสปาเกตตีลอยฟ้า" และเรียกร้องให้โรงเรียนในรัฐแคนซัสสอนทฤษฎีการสร้างโลกของเขาเช่นกัน เพื่อความเท่าเทียมกัน เช่นเดียวกับการที่ทางคณะกรรมการฯ ได้กล่าวไว้ว่าการเรียนการสอนระหว่างทฤษฎีวิวัฒนาการและทฤษฎีผู้สร้างอันชาญฉลาดควรจะมีความเท่าเทียมกัน ซึ่งโดยนัยแล้ว เขาแสดงให้เห็นว่าทฤษฏีผู้สร้างอันชาญฉลาดเป็นเรื่องไร้สาระ ไม่ผิดกับปีศาจสปาเกตตีลอยฟ้าเลย
หลังจากเฮนเดอร์สันเผยแพร่จดหมายดังกล่าวบนเว็บไซต์ของเขา FSM ได้กลายเป็นปรากฏการณ์ทางอินเทอร์เน็ตและเป็นสัญลักษณ์แห่งการต่อต้านการสอนทฤษฎีผู้สร้างอันชาญฉลาดในโรงเรียนของรัฐ
"ความเชื่อ" ของพาสตาฟาเรียนล้วนล้อเลียนมากจากแนวความเชื่อในศาสนาเกี่ยวกับผู้สร้างโลก ความเชื่อเหล่านี้เผยแผ่ในเว็บไซต์ของเฮนเดอร์สัน Church of the Flying Spaghetti Monster ซึ่งเขาถือเป็นผู้ประกาศพระวรสาร และในหนังสือ "วรสารแห่งปีศาจสปาเกตตีีลอยฟ้า" (The Gospel of the Flying Spaghetti Monster) เขียนโดยเฮนเดอร์สันและตีพิมพ์ใน ค.ศ. 2006
ความเชื่อแกนหลักคือปีศาจอันมองไม่เห็นเป็นผู้สร้างจักรวาล มีโจรสลัดเป็นชาวพาสตาฟาเรียนพวกแรก (คำนี้เป็นการรวมคำ พาสต้า และ Rastafarian เข้าด้วยกัน) เฮนเดอร์สันเชื่อว่าการลดลงของโจรสลัดทำให้เกิดปรากฏการณ์โลกร้อน ชุมชน FSM รวมตัวกันที่เว็บไซต์ของเฮนเดอร์สันเพื่อแบ่งปันความคิดและสร้างสรรค์ผลงาน
ในที่สุด ศาสนานี้ของเฮนเดอร์ซันก็พัฒนาเป็นรูปร่างมากขึ้น จนมีหลักความเชื่อ มีหนังสือวรสารซึ่งถือเป็นคัมภีร์ มีการจัดกิจกรรมรื่นเริงเพื่อล้อเลียนคริสตศาสนาเป็นประจำ มีวันสำคัญ รวมทั้งมีการใช้คำว่า "ราเมน" เป็นคำที่เมื่อจบการอธิษฐาน คล้ายกับคำว่า "อาเมน" ที่ชาวคริสต์ ยิว และมุสลิมมักใช้กัน
ภาพบนคือ สัญญลักษณ์ของศาสนาล้อเลียนบางศาสนา อันแรกคือ ศาสนายูนิคอร์นสีชมพูล่องหน(Invisible Pink Unicorn) สองคือ ศาสนาปีศาจสปาเก็ตตี้ลอยฟ้า สามคือ ศาสนากาน้ำชาของรัสเซล
ภาพกลางคือ ภาพล้อเลียนคริสตศาสนาของศาสนาปีศาจสปาเก็ตตี้ลอยฟ้า
ภาพล่าง คือภาพหมู่ศาสนิกของศาสนาปีศาจสปาเก็ตตี้ลอยฟ้า ในรัสเซียที่เดินขบวนพาเรด โดยเอาหม้อสปาเกตตี้ครอบบนศรีษะ
ศิลป์ชัย เชาว์เจริญรัตน์
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น