คำขวัญประจำชาติเป็นสิ่งที่ผู้นำประเทศจะใช้ปลูกฝังให้ประชาชนทุกคนในแต่ละชาติท่องจำและยึดถือเป็นสรณะของชีวิตในฐานะความเป็นพลเมือง คำขวัญจะสะท้อนว่าผู้ปกครองของชาตินั้นๆ เห็นว่าสถาบันหรือหลักการหรือแนวคิดอะไรเป็นสิ่งสำคัญที่สุดที่พลเมืองทุกคนในชาตินั้นต้องยึดถือตรงกัน แล้วมันจะทำให้ชาตินั้นๆ มีความมั่นคงและเจริญก้าวหน้า
ของไทยก็แน่นอนว่าคือ "ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์" ( Nation – Religion – King) (อนึ่ง ศาสนาในคำขวัญนี้หมายถึงพุทธศาสนา) ที่จริงคำขวัญประจำชาติของไทยของเดิมนั้นเป็นภาษาบาลี ...สพฺเพสํ สงฺฆภูตานํ สามคฺคี วุฑฺฒิ สาธิกา แปลว่า ความพร้อมเพรียงของชนผู้เป็นหมู่ ยังความเจริญให้สำเร็จ ใช้ในช่วง พ.ศ. 2416 ถึง 2453 แต่พอหลัง พ.ศ. 2460 เป็นต้นมา ก็ถูกเปลี่ยนอย่างไม่เป็นทางการมาเป็น "ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์"
ทีนี้มาดูคำขวัญประจำชาติของชาติในอาเซียนกัน...
อันแรกที่น่าสนใจมากคือ กัมพูชา ซึ่งก็ใช้ "ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์" เหมือนไทยเลย
ลาว "Peace, independence, democracy, unity and prosperity" ("สันติภาพ เอกราช ประชาธิปไตย เอกภาพ วัฒนาถาวร") แต่คำขวัญเก่าตั้งแต่ พ.ศ. 2518 - 2534 คือ "สันติภาพ เอกราช เอกภาพ สังคมนิยม"
บรูไน "Always in service with God's guidance" (ยืนหยัดรับใช้ด้วยการชี้นำของพระอัลเลาะห์)
เวียดนาม "Independence, Freedom and Happiness" (เอกราช เสรีภาพ และความสุข)
มาเลเซีย "Unity is Strength" (สามัคคีคือพลัง)
อินโดนีเซีย "Unity in diversity" (เอกภาพในความหลากหลาย)
สิงคโปร์ "Onward Singapore" (สิงคโปร์ หน้าเดิน!)
พม่า ...ไม่มีคำขวัญ
ส่วนคำขวัญของกลุ่มประเทศอาเซียนคือ "วิสัยทัศน์เดียวกัน เอกลักษณ์เดียวกัน ชุมชนเดียวกัน" (One Vision, One Identity, One Community)
จะเห็นได้ว่าเนื้อหาและลีลาของแต่ละคำขวัญมันก็พอบอกได้เหมือนกันว่าแต่ละชาติมีแนวคิดแบบไหน และยิ่งกว่านั้น ยังพอบอกได้ด้วยว่ามีรสนิยมระดับไหน
ไหนๆ เมื่อพูดเรื่องนี้แล้วก็ขอเพิ่มเติมอีกหน่อยว่า ประเทศต่างๆในโลกนี้ส่วนใหญ่มีคำขวัญ แต่หลายประเทศก็ไม่มี ขอยกเพิ่มเติมคำขวัญของประเทศที่เป็นมหาอำนาจบ้าง เช่น
สหรัฐอเมริกา "In God we trust" (ในพระเจ้า เราวางใจ)
อังกฤษ "God and my right" (พระเจ้าและสิทธิของข้าพเจ้า)
เยอรมัน "Unity and justice and freedom" (เอกภาพ ความยุติธรรม และเสรีภาพ)
ฝรั่งเศส "เสรีภาพ ความเท่าเที่ยม และภราดรภาพ" (แปลว่าความเป็นพี่น้อง)
อินเดีย "Truth alone triumphs" (ความจริงเท่านั้นที่ชนะ)
จีน ...ไม่มี แต่จีนไต้หวันมี เขาว่า "Peace, Anti-Communism, National Construction" (สันติภาพ ต่อต้านคอมมิวนิสท์ สร้างชาติ)
รัสเซีย ..."God is with us" (พระเจ้าอยู่กับเรา) แต่ตอนเป็นสหภาพโซเวียตไม่มี
ญี่ปุ่นนั้น ไม่มีคำขวัญชาติเหมือนกัน แต่เคยมีในช่วงสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง ซึ่งเวลานั้นญี่ปุ่นพยายามขึ้นเป็นมหาอำนาจฝั่งเอเชีย ไปรุกรานยึดครองประเทศต่างๆ คำขวัญช่วงนั้นคือ "All the world under one roof" (ทั่วโลกใต้หลังคาเดียว) ฟังดูก็คงรู้ว่าคิดอะไรอยู่ แต่ตอนหลังพอแพ้สงครามก็เลิกใช้คำขวัญนี้ไป เลยยังไม่มีจนถึงเดี๋ยวนี้
คำขวัญของชาติทุกชาติไม่ได้เกิดขึ้นมาเองโดยอัตโนมัติ ต้องมีบุคคลหรือคณะบุคคลกำหนดขึ้นมาในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง เพื่อวัตถุประสงค์อย่างใดอย่างหนึ่ง แต่พอนานๆไปมันก็จะกลายสภาพเป็นเหมือนศาสนาชนิดหนึ่ง ที่ผู้คนมักคิดว่า มันเป็นสัจธรรมที่ต้องคงอยู่ตลอดไป เปลี่ยนแปลงอะไรไม่ได้ จะเพิ่มจะตัดก็ไม่ได้ เขียนใหม่ให้ร่วมสมัยมากขึ้นก็ไม่ได้ (ก็คงคล้ายกับกรณีเพลงชาติเหมือนกัน เป็นของแตะต้องไม่ได้ไปแล้ว)
ประเทศอารยะหรือที่มีประวัติศาสตร์มายาวนานมากๆ ผ่านร้อนผ่านหนาวมามาก ล้วนแต่เคยปรับเปลี่ยนคำขวัญชาติกันมาทั้งนั้น เพราะแนวคิดเปลี่ยน คิดก้าวหน้าขึ้น หรือสถานการณ์ความเหมาะสมเปลี่ยนไป และบางชาติมีคำขวัญที่เป็นทางการและที่ไม่เป็นทางการด้วย
ยิ่งกว่านั้น คำขวัญของชาติส่วนใหญ่ก็บอกเนื้อความเรียบๆ แต่ของบางชาตินั้นมีลีลารสชาติที่เร้าใจจริงๆ เช่น ของกรีซหรือมาซิโดเนีย บอกว่า "Liberty or death" (เสรีภาพ ไม่ก็ตายดีกว่า) ...ดุดันดี
ที่นี้มาลองดูของประเทศอื่นๆ อีก ขอนำมาเฉพาะที่คิดว่าน่าสนใจ
เกาหลีใต้ "Prosperous and great country" ("ชาติก้าวหน้า ประชาก้าวไกล")
เกาหลีเหนือ "Benefit all mankind" ("เพื่อประโยชนสุขแห่งมวลมนุษยชาติ")
อิรัก เป็นภาษาอาหรับ "อัลเลาะห์ อัคบัรร์" ("พระอัลเลาะห์ยิ่งใหญ่ที่สุด")
จอร์แดน "God, country, sovereign" ("พระเจ้า(พระอัลเลาะห์) ชาติ พระมหากษัตริย์")
อิหร่าน คำขวัญที่เป็นทางการคือ "อัลเลาะห์ อัคบาร์" (ภาษาอาหรับ) แปลว่า "พระอัลเลาะห์ยิ่งใหญ่ที่สุด" แต่คำขวัญตามพฤตินัย เป็นเปอร์เซียแปลไทยได้ว่า "เอกราช อิสรภาพ สาธารณรัฐอิสลาม"
จาเมกา "Out of many, One People" ("ในความต่าง ประชาเดียวกัน")
ชิลี "By reason or by strength" ("ด้วยเหตุผลหรือด้วยกำลัง") อันนี้ก็ดุ
ออสเตรเลีย "Advance Australia" (ออสเตรเลียจงเจริญ)
คำขวัญที่ยาวที่สุดคือของเกรนาดา "Ever Conscious of God We Aspire, Build and Advance as One People" (สำนึกเสมอถึงพระเจ้าผู้ซึ่งเราหวัง เสริมสร้างและก้าวหน้าไปด้วยกันเหมือนคนๆเดียว"
และสั้นที่สุดคือคำขวัญเพียงคำเดียวสั้นๆ มีอยู่หลายประเทศที่ใช้กัน ได้แก่
"Rain" (ฝน) ประเทศสวันนา กับบอสวานา
"Liberty" ซานมาริโน
ภาพที่แนบมานี้เป็นการสำรวจและวิเคราะห์ว่า คำขวัญประจำชาติส่วนใหญ่มักพูดถึงประเด็นเรื่องอะไรมากกว่ากัน มีการวิเคราะห์ว่าโดยรวมแล้ว คำขวัญประเทศจะใช้คำที่เอ่ยถึงพระเป็นเจ้า หรือศาสนามากที่สุด และอันดับรองลงมาคือ ความเป็นหนึ่งเดียวกัน (unity)
ว่าแต่ท่านผู้อ่านชอบอันไหนเป็นพิเศษ? และถ้าท่านเขียนเองได้ ท่านจะเขียนว่าอะไร?
ศิลป์ชัย เชาว์เจริญรัตน์
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น