บุพเพสันนิวาส

พจนานุกรมไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 ระบุว่าคำว่า "บุพเพสันนิวาส" แปลว่า การเคยเป็นเนื้อคู่กัน, การเคยอยู่ร่วมกันในชาติก่อน

ที่จริงคำว่า บุพเพสันนิวาสนี้เป็นคำพุทธ (ดู ชาดกที่ ๖๘ และ ๒๓๗ เป็นต้น) พจนานุกรมพระพุทธศาสนา บอกว่า บุพเพสันนิวาส แปลว่า การเคยอยู่ร่วมกันในกาลก่อน เช่น เคยเป็นพ่อแม่, ลูก, พี่น้อง, เพื่อน, ผัวเมียกันในภพอดีต

ฉะนั้น บุพเพสันนิวาส ความหมายเดิมนั้นจึงไม่ได้หมายถึงแต่เรื่องการเป็นผัวเมียเท่านั้น  

คำว่าบุพเพสันนิวาสนี้ ยังถูกใช้สลับไปสลับมากับคำว่า "เนื้อคู่"  ซึ่งก็แปลว่า ชายหญิงที่ถือกันว่าเคยอยู่ร่วมกันมาแต่ปางก่อน   แต่อีกด้านหนึ่งก็ใช้คำนี้หมายความว่า ชายหญิงที่สมเป็นคู่ครองกัน, คู่สร้างหรือคู่สร้างคู่สม 

ส่วนภาษาอังกฤษใช้คำว่า "soulmate" ซึ่งอาจแปลตรงๆว่า  เพื่อนดวงวิญญาณ  หรือ ดวงวิญญาณที่เป็นคู่เคียงกันมา (แต่ปางก่อน)  หรือ ดวงวิญญาณที่จุติมาเพื่อคู่กัน

จากความหมายเบื้องต้นทำให้มีความเชื่อในวัฒนธรรมไทยว่า คนที่เป็น "บุพเพสันนิวาส" กันนั้นต้องมีคุณสมบัติดังนี้ 

ประการแรกคือ  ต้องเคยอยู่ร่วมกันมาแต่ชาติปางก่อน 

สอง เมื่อมาพบกันในชาตินี้ก็บังเกิดความรักต่อกันขึ้นมาทันที 

สาม ความสัมพันธ์ระหว่างคนทั้งสองย่อมต้องเต็มไปด้วยความรักและเปี่ยมสุข 

สี่ พบได้ยาก ถ้าได้พบนับว่าเป็นวาสนา 

ว่ากันว่า  ความรักระหว่างหญิงกับชายที่เกิดด้วยบุพเพสันนิวาสนั้น เป็นความรักในอุดมคติที่ดีที่สุดและพึงปราถนาที่สุดตามความเชื่อของไทยเรามาตั้งแต่โบราณจนถึงปัจจุบัน 

แน่นอนว่า เรื่องของ บุพเพสันนิวาส  เนื้อคู่  หรือ soulmate นั้น คือความเชื่อทางศาสนาชนิดหนึ่ง    โดยเฉพาะศาสนาที่เชื่อเรื่องการเวียนว่ายตายเกิด   หรือพรหมลิขิต (พระลิขิต)  หรือกรรมลิขิต   แต่อย่างไรก็ตามก็มีการถกเถียงกันมากในหมู่ศาสนาเหล่านี้ว่า  การผูกพันกันทางวิญญาณตามแบบบุพเพสันนิวาสนั้น มีจริงๆหรือ  เป็นหลักคำสอนจริงๆหรือ  ไม่ว่าจะเป็นศาสนาฮินดู หรือ พุทธ  หรือแม้แต่คริสต์ กับมุสลิม

และเรื่องนี้ยังมีประเด็นปัญหาทางตรรกะอีกด้วย

ผู้เขียนขอยกตัวอย่างให้ดูอย่างนี้

ถ้าบุพเพสันนิวาสหรือเนื้อคู่มีจริง แสดงว่ามนุษย์ทุกคนต้องมีคู่ที่ถูกต้องเพียง "หนึ่งเดียว" เท่านั้น ซึ่งมนุษย์ทุกคนจะต้องหาให้เจอ และจับคู่ให้ถูก แล้วถ้ามีคนหนึ่งจับ "ผิดคู่" ไปแม้แต่คนเดียว  แปลว่าจะต้องมีอย่างน้อยอีกสองคนที่ต้องจับผิดคู่ตามไปด้วย  

เหมือนกับการติดกระดุม  ถ้าติดผิดเม็ดแรก  เม็ดที่เหลือก็จะผิดไปตลอด

เช่น  A เป็นเนื้อคู่กับ B    และ C เป็นเนื้อคู่กับ D  

แล้วถ้า A เกิดไปแต่งงานกับ C  แทนที่จะเป็น B

ทีนี้ก็แปลว่าอย่างน้อย B และ D ก็ต้องไปแต่งงานกับคนอื่น

และคนอื่นๆ ก็ต้องจับคู่ผิดไปเรื่อยๆ  อย่างโกลาหล   

ถ้าเกิดคนละประเทศ คนละภาษา ยิ่งเจอกันยาก 

ยิ่งคนละเวลาและช่วงอายุ ยิ่งแล้วใหญ่

ทุกวันนี้ เรื่องบุพเพสันนิวาสยังมีปัญหาอื่นตามมาอีกว่า เป็นเพศเดียวกันได้ไหม 

ขออวยพรให้ท่านผู้อ่านพบ "บุพเพสันนิวาส" 

...ศิลป์ชัย