วันเสาร์ที่ 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2567

ซ้าย-ขวา ขวา-ซ้าย คืออะไรแน่?

ซ้าย-ขวา ขวา-ซ้าย คืออะไรแน่? 

เมื่อคืนไปดูซิมโฟนีคอนเสิร์ตมา ยอดเยี่ยมมาก โดยเฉพาะครึ่งหลังที่บรรเลงบทประพันธ์ของโพรโคเฟียพ  พอดีตื่นเช้ามืดมาแล้วเกิดอยากเขียน แต่ที่ไทยคงหลับกันหมดแล้วใช่ไหม คือพอดีได้เห็นสื่อนึงขึันพาดหัวว่า "การเมืองอังกฤษซ้ายหัน การเมืองฝรั่งเศสขวาหัน" ก็เลนอยากแสดงความเห็นบางประการ 

การเมืองฝรั่งเศสนั้นขวาหันแน่ ด้วยเรื่องปัญหาผู้อพยพ แต่ที่บอกว่าการเมืองอังกฤษกำลัง "ซ้ายหัน" คงเป็นเพราะเห็นว่าพรรคเลเบอร์หรือพรรคแรงงานชนะเลือกตั้งแบบแลนด์สไลด์ 

แต่เท่าที่ตัวเองวิเคราะห์ อังกฤษน่าจะไม่ใด้กำลังนิยมซ้าย นายสตามเมอร์ นายกคนใหม่นี้นโยบายทั้งการเมืองและเศรษฐกิจก็ไม่ได้ซ้ายอะไรชัดเจน แต่เป็นเพียงเพราะคนอังกฤษส่วนใหญ่ไม่อยากให้นายซูแนก นายกคนปัจจุบันที่เป็นอังกฤษเชื้อสายอินเดีย เป็นนายกต่อเท่านั้นเอง 

พูดง่าย ๆ คือหมดความเชื่อมั่นในตัวนายกคนปัจจุบันมาก ๆ ไม่ชอบจนขอเอาคนใหม่ดีกว่า ไม่ได้เกี่ยวกับนโยบายอะไร 

ล่าสุดนี้อยากให้จับตาดูเลือกตั้งอิหร่าน ผลออกมาแล้วว่า ผู้สมัครที่มีนโยบายเป็นสายกลาง คืออยากให้อิหร่านเปิดกว้างทางเรื่องศาสนาและเศรษฐกิจเป็นฝ่ายชนะ ขณะที่ผู้สมัครคนอื่นเป็นสายขวาที่ยังเคร่งความเป็นรัฐอิสลามหมดเลย 

บางคนอาจสงสัยว่า การเป็นขวาเป็นซ้ายมันเป็นยังไง  ก็ขออธิบายแบบรวบรัดว่า ในแต่ละประเทศและแต่ละยุคไม่ได้เหมือนกันเสียทีเดียว แต่มันมีหลักพื้นฐานอยู่ว่า แนวขวาคือการเน้นอนุรักษ์ของเดิม ส่วนซ้ายคือการเปลี่ยนแปลงไปสู่สิ่งใหม่ 

ที่นี้ของเดิมก็มักจะหมายถึงการเน้นความเป็นชาติหรือชาตินิยม วัฒนธรรมประเพณีเดิม ศาสนาเดิมหรือศาสนาประจำชาติ ปรัชญาแนวจิตนิยม  โครงสร้างสังคมแบบดั้งเดิม มีเจ้ามี

ส่วนซ้ายที่ว่าเน้นการเปลี่ยนแปลงสู่สิ่งใหม่ก็จะเน้นการมีอิสระเสรี ความเสมอภาค การเปิดกว้าง ไม่ยึดเรื่องชาตินิยม ประเพณีนิยม แต่ยึดสากลนิยม สิทธิมนุษยชน ปัจเจกชนนิยม ปรัชญาแนววัตถุนิยมและประโยชน์นิยม โครงสังคมแบบดั้งเดิม 

ทีนี้ถ้าแนวการเมืองเป็นขวาหรือซ้ายมีต่อด้วยคำว่า "จัด" เป็นขวาจัดหรือซ้ายจัด ก็หมายความว่าเน้นทิศทางนั้นมากจนไม่มีการปรับเปลี่ยนให้เหมาะสมกับสถานการณ์  และค่อนข้างใช้อำนาจบังคับและไม่ให้สิทธิเสรีภาพกับฝ่ายที่อุดมการณ์ไม่เหมือนกัน 

อย่างขวาจัดก็คือระบอบกษัตริย์สมบูรณาญาสิทธิราชย์ หรือเผด็จการทหารฟาสซิสม์ แบบซ้ายจัดก็คือระบอบคอมมิวนิสต์ หรือเลยไปก็คือไร้การปกครองแบบอนาคิสม์ 

ซึ่งถ้าไม่ "จัด" ก็จะเป็นพวก "กลาง" คือขวากลาง หรือซ้ายกลาง คือยึดแนวทางของตนแต่ก็ไม่ใช้อำนาจบังคับอีกฝ่าย ยังคงให้สิทธิเสรีภาพกับอีกฝ่ายสามารถแสดงความคิดเห็นได้เคลื่อนไหวได้ ลงสมัครเลือกตั้งเข้าสู่อำนาจได้ 

ถ้าถามว่าในโลกนี้ยังมีประเทศที่เป็นพวกขวาจัด-ซ้ายจัดอยู่ไหม ก็ต้องบอกว่ามี และไม่น้อย เพียงแต่มันเรียกยากขึ้นเพราะระบบระบอบมันซับซ้อนขึ้นและมีวิวัฒนาการจนต่างไปกว่าเมื่อก่อน 

ทุกวันนี้ประเทศคอมมิวนิสต์แบบจีนนั้นถือว่าขวาจัด ทั้ง ๆ ที่คอมมิวนิสต์แต่เดิมถือว่าเป็นซ้ายจัด เมียนมาร์เป็นฟาสซิสต์ก็เป็นขวาจัด รัสเซียแม้มีเลือกตั้งแต่ในทางปฏิบัติก็เป็นเผด็จการก็เป็นขวาจัด และประเทศที่เป็นรัฐศาสนาทั้งหลายก็เป็นขวาจัดทั้งนั้น 

ส่วนประเทศฝรั่งทั้งหลายทั้งอเมริกาและยุโรปก็เป็นขวากลาง-ซ้ายกลาง ต่างระดับกันไปตามแต่สถานการณ์ 

ถ้าหันมาดูประเทศเพื่อนบ้านรอบ ๆ ไทยเรานี่ถือว่าขวาจัดได้หมด  ยกเว้นฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ และติมอร์   

ส่วนไทยทุกวันนี้ก็เป็น ขวากลางค่อนไปทางจัด ✿⁠^⁠‿⁠^⁠)  แต่เวลามีความขัดแย้งใหญ่ก็จะขยับไปเป็นขวาจัดบางช่วงก่อนจะปล่อยเป็นขวากลางใหม่ แต่ดูทรงแล้วอีกไม่นานคงได้กลายเป็น ...จัด อีกรอบ 

𑵱𑵳ᒏర౬ ഽరๅݎ᪒নਭலᣅଖᡇ